ĐÌNH LÀNG PHƯƠNG DIÊN
Nguyễn Văn Việt
Kính thưa bà con Ôn Mệ, O Dì , Chú Bác, Anh Chị Em …cả làng!!!
Mới đọc qua các bài viết trên mạng nói về Đình làng Phương Diên, Tôi cảm thấy giựt mình, nên tạm thời viết vội đôi dòng. Mong quí Bà con Ôn Mệ O Dì Chú Bác Anh CHị Em thông cảm, và cũng qua đây, gởi gấm đến toàn thể bà con, chúng ta nên ngưng lại những cái phiền não trong lòng, những vướng mắc khó chịu, những điều chưa thông hiểu, để mục đích ôm trọn tình thương trong lòng, xây dựng quê hương thêm phần phát triển.
I/ Ý nghĩa Đình làng
Nói về Đình làng , thì có hai ý nghĩa. Ý nghĩa một về mặt kiến trúc, ý nghĩa hai về mặt văn hóa, và cả hai ý nghĩa này tạo nên Đình làng.
1/ Về mặt kiến trúc:
Đình được xây dựng theo kiểu chư Đinh của ngày xưa, khoảng thế kỷ 14~15, thông thường ba gian hai chái, ở giữa có thờ Thần . Theo Lịch sử vào thời nhà Trần Vua ban chiếu chỉ thờ Thàng Hoàng ( Tôi chưa hiểu rõ điều này). Phía trước phải có sân rộng, có chạm điêu khắc Rồng, Quy , Phụng , Hạc…v.v tuỳ theo phong thủy mỗi địa phương. Ngôi Đình cũng chính là ngôi nhà lớn nhất trong mỗi làng.
2/ Về mặt văn hóa ;
Đình làng là ngôi nhà lớn nhất, có sân rộng, và đặc biệt là có trống, để mỗi khi hội hộp việc làng việc nước, là những hồi trống hiệu nổi lên. Nên đây là nơi để tụ họp, tổ chức, thảo luận, thi đua , phong trào…của cả làng. Nên gọi đây là trụ sở của làng và có nét văn hóa đặc trưng riêng của từng làng vậy.
Vậy Đình làng, có nghĩa là nơi tựu trung chung của hai ý nghĩa trên, thiếu một trong hai ý nghĩa, thì không còn nét đặc trưng văn hóa cũng như không đủ để gọi Đình làng.
( Cái này Anh chị em tham khảo những lịch sử, và ý nghĩa của Đình Làng Việt nam. Tôi chỉ ngắn gọn và đưa ra nhận định như trên thôi)
II/ Hành chánh tổ chức
Do Đình làng là nơi tựu trung để tổ chức, thảo luận, hội họp việc làng, việc nước nên về hành chánh tổ chức thường có Trưởng Làng.
Trước đây, trưởng làng cũng là tộc trưởng của một Họ. Sau do phát triển, Trưởng làng cũng có sự bầu của các Họ tộc trong làng , mà trong thời quá khứ có nhiều tên gọi tùy theo địa phương và hành chính quốc gia như Trưởng làng, Cụ cả, Hương cả ….v..v..
Ngày nay ở Việt Nam, Làng theo hành chánh tổ chức được gọi là Thôn, tương đương với Ấp ( đối với ngoại thành) hay Khu phố ( đối với nội thành) . Và nhiều Làng tựu lại thành Xã tương đương với Phường ở nội thành . Nhưng vì Làng, là nơi chôn nhau cắt rốn, đồng thời do khai phá canh nông từ thời xa xưa, nên diện tích rộng lớn và có sự bà con quan hệ huyết thống với nhau qua sự lấy nhau của những người khác Họ trong làng, sinh ra nòi giống kế thừa. Còn Thôn, Ấp, Xã, Phường ở nội ngoại thành hiện nay, phần lớn do di cư đến, nên việc huyết thống không bằng ở Làng là lẽ vậy.
Hiện nay, vì hành chánh tổ chức, nên Làng được gọi là Thôn. Người Trưởng làng cũng tức là Trưởng thôn, được mọi người dân bầu lên, và cũng là thành viên của chính quyền địa phương thuộc Xã. Không còn ý nghĩa như trưởng làng ngày xưa theo Họ Tộc Trưởng. Nên nay giấy tờ tùy thân, hay khai sinh mình đều ghi Thôn Phương Diên, xã Phú Diên, Huyện Phú Vang, tỉnh Thừa Thiên Huế. Còn chữ Làng Phương Diên mình có ghi đâu, nhưng lại đi sâu vào trong tâm khảm của nơi chôn nhau cắt rốn mà mình tạm gọi là Quê hương của chính chúng ta vậy.
Tại sao Tôi nói điều này, vì Anh Quả hiện nay được bầu và nhận chức Thôn trưởng ( trước đây là Anh Chạy, Chú Thuận ..) và về hành chánh theo chính quyền , Anh cũng là Trưởng làng Phương Diên chúng ta.
III/ Vấn đề sửa chữa Đình làng Phương Diên
Phải nói rằng, qua bao nhiêu ngày tháng, Ông cha ta cũng đã tôn tạo, xây dựng, sửa chữa qua bao thời kỳ, nên Đình làng cũng là ký ức, cũng là văn hóa, cũng là trụ sở của Quê hương chúng ta. Tuy nhiên, sau thời gian dài, Đình làng có sự xuống cấp, mà mong mỏi xây dựng Đình làng không còn là việc của riêng ai. Chúng ta phải vui mừng là Anh Quả là người khởi xướng, và tất cả mọi người đều phải có trách nhiệm bổn phận đóng góp cùng nhau bắt tay vào thực hiện .
Tôi ở Sài Gòn, tôi còn nhớ là có đọc lá thư kêu gọi chung tay xây dựng Đình làng. Trong đó có chữ ký của 12 Tộc trưởng ( trưởng Họ), và có thành lập đầy đủ Ban tư vấn, Ban thiết kế, Ban xây dựng, Ban tài chánh, Ban thư ký ..v.v đầy đủ cả.
Hôm nay, đọc hai lá thư, tôi thấy rằng, có điều khuất tất, nên vội vàng lên máy, nhanh chóng viết vội đôi dòng, cũng chỉ mong cầu, chúng ta hãy thông cảm và hoan hỷ cho những điều khuất tất ấy.
Việc thứ nhất: trang web của làng mới hình thành, đặc biệt là trang tâm tình cũng chỉ mới đây. Trong khi việc xây dựng sửa chữa Đình làng cũng hơn một năm rồi, nên việc cập nhật Tên người đóng góp chắc chắn chưa đầy đủ và thiếu xót, điều này làm phật ý nhiều người chăng!.
Việc thứ hai : như những thư trước Anh Quả có nói, điện làng hay bị cúp ( không có điện ), và mùa này thì nơi đâu cũng hay bị mất, nên việc cập nhật vào máy tính post lên chắc chắn không kịp cũng như gặp nhiều khó khăn.
Việc thứ ba: trong việc đóng góp, “ của đồng công trự ”, “ có bột mới gột nên hồ”, mà nhất là đầu tiên hơn ai hết là những Ôn Mệ , bà con, những người trong làng đóng góp đầu tiên. Những người ở xa, khi nghe tin có chuyển tiền về đóng góp cũng như hỗ trợ cũng chỉ là sau. Tuy nhiên, trong làng thì dễ biết chuyên, còn người ở xa thì trông mong tin tức. Thế nên Anh Quả có thể ưu tiên gõ máy cập nhật danh sách để gởi cho người ngoài nước trước, trong làng sau. Chính từ lẽ này mà mới có sự thiếu sót tên cũng như về mặt tiền bạc.
Việc thứ tư: hơn năm qua, việc đóng góp ngoài tiền tài, còn có những người đóng góp bằng vật chất xi măng cát đá, mà đặc biệt trong đó có những người góp công góp sức, hoặc bồi dưỡng thợ xây..v.v..mà tôi nghĩ, nếu viết ra một bảng danh sách chắc cũng hơn 100 trang giấy, huống hồ một ngày để được một ít thời gian cập nhật làm sao tránh khỏi sự thiếu sót này. Mà việc đóng góp, chắc chắn đã có ban thủ quỹ tài chánh lo, ban thư ký cũng ghi chép lại. Còn việc cập nhật và kêu gọi đó là Trưởng ban, mà việc sổ sách, thì ban nào ban đó giử, đâu thể tùy tiện được. Trưởng ban chỉ có thể mượn và viết chứ Trương ban đâu giử tiền.
Tôi viết ra đây nhiều như vậy, không phải bênh vực thiên vị. Mà để thấy rằng, chúng ta còn nhiều khó khăn trở ngại. Có làm thì có sai, không làm thì sẽ không bao giờ thấy cái sai . Thế nên sau này Anh Quả cũng không nên chi tiết hóa, mà cần nói lên theo từng hộ gia đình đại diện, hoặc theo phái Họ, hoặc cũng có thể theo nơi chốn người gởi. Còn chi tiết là việc của thư ký, hoặc thủ quỹ, nếu không thể đánh lại, chúng ta chụp hình và post lên, thì dễ dàng và cụ thể hơn. Còn gõ như những danh sách vừa qua, người có tên người không tên, người đóng trước gỏ sau , người đóng sau gõ trước , chắc chắn sẽ gây thêm nhiều điều phiền muộn.
IV/ Đôi lời nói kết
Tôi nghĩ rằng, việc xây dựng Đình làng không phải cho riêng cá nhân nào, mà là của cả Làng Phương Diên, chúng ta đều có trách nhiệm và bổn phận. Những người ở xa như Mỹ, Canada, Úc, Sài Gòn…...không về được thì đóng góp bằng tịnh tài, còn những người ở tại quê hương, ngoài đóng góp tịnh tài ra, hoặc không có tịnh tài, Họ còn xuống gánh cát gánh đá quét dọn, lau chùi và hỗ trợ cho thợ xây bằng những công nhật ..v..v. Những hành động đó cao quý hơn nhiều và mình phải tôn trọng.
Đây là việc làng, việc nước, việc tập thể. Nên việc thiết kế, xây dựng, sửa chữa mà nhất là tiền bạc cần có sự thống nhất và minh bạch. Người ta thường nói, trăm người mười ý, nên những người khởi xướng, những vị trong ban tổ chức, họ cũng rất lo lắng trong việc xây dựng có sai số, cũng như cách điều hành, và nhất là làm sao được lòng của hết thảy bà con và mọi người. Đó là một việc rất khó, nên chúng ta cần phải tôn trọng, khuyến khích, cảm ơn, và có những lời nói động động viên tinh thần. Tránh đi càng nhiều càng tốt những điều ưu tư phiền muộn, trách móc lẫn nhau, tạo nên tiền đề không tốt, và thành quả cũng khó mà thành tựu. Chúng ta đừng vì một cái riêng, hay không đồng ý, chúng ta vô tình đi ngược lại sự mong mõi của bà con mình mà trong đó có Ông, Bà, Cha , Mẹ, Anh chị em chúng ta.
Hôm nay, tôi viết bài này, với mục đích mong cầu, toàn thể chúng ta hãy “ lắng nghe để hiểu, nhìn lại để thương ”. Tôi viết những điều này cũng là lời nói xuất phát trong tận đáy lòng của trái tim hướng về quê hương , mong quê hương được nhiều tốt đẹp. Tôi xin lỗi trước, có thể làm phật ý nhiều người, nhưng vì mong trên trang web chỉ có những điều tốt, đừng nặng lòng với nhau, để trang web Làng Phương Diên được đẹp trong lòng mọi người và thế hệ mai sau.
“ Cây cỏ dại , đan xen cây dại khác
Không hương thơm, chẳng lộc biếc cây cành
Nhưng cỏ dại, vẫn vươn mình đứng thẳng
Sống giữa đời, thanh khiết, một màu xanh ”
Chúc bà con Ôn Mệ, O Dì, Chú Bác, Anh Chị Em….cả làng, hãy cùng nhau hoan hỷ, vui khỏe, lạc quang, yêu đời, tràn đầy hạnh phúc.
Người con xa xứ - Nguyễn Văn Việt ( 02/07/2010).
Mới đọc qua các bài viết trên mạng nói về Đình làng Phương Diên, Tôi cảm thấy giựt mình, nên tạm thời viết vội đôi dòng. Mong quí Bà con Ôn Mệ O Dì Chú Bác Anh CHị Em thông cảm, và cũng qua đây, gởi gấm đến toàn thể bà con, chúng ta nên ngưng lại những cái phiền não trong lòng, những vướng mắc khó chịu, những điều chưa thông hiểu, để mục đích ôm trọn tình thương trong lòng, xây dựng quê hương thêm phần phát triển.
I/ Ý nghĩa Đình làng
Nói về Đình làng , thì có hai ý nghĩa. Ý nghĩa một về mặt kiến trúc, ý nghĩa hai về mặt văn hóa, và cả hai ý nghĩa này tạo nên Đình làng.
1/ Về mặt kiến trúc:
Đình được xây dựng theo kiểu chư Đinh của ngày xưa, khoảng thế kỷ 14~15, thông thường ba gian hai chái, ở giữa có thờ Thần . Theo Lịch sử vào thời nhà Trần Vua ban chiếu chỉ thờ Thàng Hoàng ( Tôi chưa hiểu rõ điều này). Phía trước phải có sân rộng, có chạm điêu khắc Rồng, Quy , Phụng , Hạc…v.v tuỳ theo phong thủy mỗi địa phương. Ngôi Đình cũng chính là ngôi nhà lớn nhất trong mỗi làng.
2/ Về mặt văn hóa ;
Đình làng là ngôi nhà lớn nhất, có sân rộng, và đặc biệt là có trống, để mỗi khi hội hộp việc làng việc nước, là những hồi trống hiệu nổi lên. Nên đây là nơi để tụ họp, tổ chức, thảo luận, thi đua , phong trào…của cả làng. Nên gọi đây là trụ sở của làng và có nét văn hóa đặc trưng riêng của từng làng vậy.
Vậy Đình làng, có nghĩa là nơi tựu trung chung của hai ý nghĩa trên, thiếu một trong hai ý nghĩa, thì không còn nét đặc trưng văn hóa cũng như không đủ để gọi Đình làng.
( Cái này Anh chị em tham khảo những lịch sử, và ý nghĩa của Đình Làng Việt nam. Tôi chỉ ngắn gọn và đưa ra nhận định như trên thôi)
II/ Hành chánh tổ chức
Do Đình làng là nơi tựu trung để tổ chức, thảo luận, hội họp việc làng, việc nước nên về hành chánh tổ chức thường có Trưởng Làng.
Trước đây, trưởng làng cũng là tộc trưởng của một Họ. Sau do phát triển, Trưởng làng cũng có sự bầu của các Họ tộc trong làng , mà trong thời quá khứ có nhiều tên gọi tùy theo địa phương và hành chính quốc gia như Trưởng làng, Cụ cả, Hương cả ….v..v..
Ngày nay ở Việt Nam, Làng theo hành chánh tổ chức được gọi là Thôn, tương đương với Ấp ( đối với ngoại thành) hay Khu phố ( đối với nội thành) . Và nhiều Làng tựu lại thành Xã tương đương với Phường ở nội thành . Nhưng vì Làng, là nơi chôn nhau cắt rốn, đồng thời do khai phá canh nông từ thời xa xưa, nên diện tích rộng lớn và có sự bà con quan hệ huyết thống với nhau qua sự lấy nhau của những người khác Họ trong làng, sinh ra nòi giống kế thừa. Còn Thôn, Ấp, Xã, Phường ở nội ngoại thành hiện nay, phần lớn do di cư đến, nên việc huyết thống không bằng ở Làng là lẽ vậy.
Hiện nay, vì hành chánh tổ chức, nên Làng được gọi là Thôn. Người Trưởng làng cũng tức là Trưởng thôn, được mọi người dân bầu lên, và cũng là thành viên của chính quyền địa phương thuộc Xã. Không còn ý nghĩa như trưởng làng ngày xưa theo Họ Tộc Trưởng. Nên nay giấy tờ tùy thân, hay khai sinh mình đều ghi Thôn Phương Diên, xã Phú Diên, Huyện Phú Vang, tỉnh Thừa Thiên Huế. Còn chữ Làng Phương Diên mình có ghi đâu, nhưng lại đi sâu vào trong tâm khảm của nơi chôn nhau cắt rốn mà mình tạm gọi là Quê hương của chính chúng ta vậy.
Tại sao Tôi nói điều này, vì Anh Quả hiện nay được bầu và nhận chức Thôn trưởng ( trước đây là Anh Chạy, Chú Thuận ..) và về hành chánh theo chính quyền , Anh cũng là Trưởng làng Phương Diên chúng ta.
III/ Vấn đề sửa chữa Đình làng Phương Diên
Phải nói rằng, qua bao nhiêu ngày tháng, Ông cha ta cũng đã tôn tạo, xây dựng, sửa chữa qua bao thời kỳ, nên Đình làng cũng là ký ức, cũng là văn hóa, cũng là trụ sở của Quê hương chúng ta. Tuy nhiên, sau thời gian dài, Đình làng có sự xuống cấp, mà mong mỏi xây dựng Đình làng không còn là việc của riêng ai. Chúng ta phải vui mừng là Anh Quả là người khởi xướng, và tất cả mọi người đều phải có trách nhiệm bổn phận đóng góp cùng nhau bắt tay vào thực hiện .
Tôi ở Sài Gòn, tôi còn nhớ là có đọc lá thư kêu gọi chung tay xây dựng Đình làng. Trong đó có chữ ký của 12 Tộc trưởng ( trưởng Họ), và có thành lập đầy đủ Ban tư vấn, Ban thiết kế, Ban xây dựng, Ban tài chánh, Ban thư ký ..v.v đầy đủ cả.
Hôm nay, đọc hai lá thư, tôi thấy rằng, có điều khuất tất, nên vội vàng lên máy, nhanh chóng viết vội đôi dòng, cũng chỉ mong cầu, chúng ta hãy thông cảm và hoan hỷ cho những điều khuất tất ấy.
Việc thứ nhất: trang web của làng mới hình thành, đặc biệt là trang tâm tình cũng chỉ mới đây. Trong khi việc xây dựng sửa chữa Đình làng cũng hơn một năm rồi, nên việc cập nhật Tên người đóng góp chắc chắn chưa đầy đủ và thiếu xót, điều này làm phật ý nhiều người chăng!.
Việc thứ hai : như những thư trước Anh Quả có nói, điện làng hay bị cúp ( không có điện ), và mùa này thì nơi đâu cũng hay bị mất, nên việc cập nhật vào máy tính post lên chắc chắn không kịp cũng như gặp nhiều khó khăn.
Việc thứ ba: trong việc đóng góp, “ của đồng công trự ”, “ có bột mới gột nên hồ”, mà nhất là đầu tiên hơn ai hết là những Ôn Mệ , bà con, những người trong làng đóng góp đầu tiên. Những người ở xa, khi nghe tin có chuyển tiền về đóng góp cũng như hỗ trợ cũng chỉ là sau. Tuy nhiên, trong làng thì dễ biết chuyên, còn người ở xa thì trông mong tin tức. Thế nên Anh Quả có thể ưu tiên gõ máy cập nhật danh sách để gởi cho người ngoài nước trước, trong làng sau. Chính từ lẽ này mà mới có sự thiếu sót tên cũng như về mặt tiền bạc.
Việc thứ tư: hơn năm qua, việc đóng góp ngoài tiền tài, còn có những người đóng góp bằng vật chất xi măng cát đá, mà đặc biệt trong đó có những người góp công góp sức, hoặc bồi dưỡng thợ xây..v.v..mà tôi nghĩ, nếu viết ra một bảng danh sách chắc cũng hơn 100 trang giấy, huống hồ một ngày để được một ít thời gian cập nhật làm sao tránh khỏi sự thiếu sót này. Mà việc đóng góp, chắc chắn đã có ban thủ quỹ tài chánh lo, ban thư ký cũng ghi chép lại. Còn việc cập nhật và kêu gọi đó là Trưởng ban, mà việc sổ sách, thì ban nào ban đó giử, đâu thể tùy tiện được. Trưởng ban chỉ có thể mượn và viết chứ Trương ban đâu giử tiền.
Tôi viết ra đây nhiều như vậy, không phải bênh vực thiên vị. Mà để thấy rằng, chúng ta còn nhiều khó khăn trở ngại. Có làm thì có sai, không làm thì sẽ không bao giờ thấy cái sai . Thế nên sau này Anh Quả cũng không nên chi tiết hóa, mà cần nói lên theo từng hộ gia đình đại diện, hoặc theo phái Họ, hoặc cũng có thể theo nơi chốn người gởi. Còn chi tiết là việc của thư ký, hoặc thủ quỹ, nếu không thể đánh lại, chúng ta chụp hình và post lên, thì dễ dàng và cụ thể hơn. Còn gõ như những danh sách vừa qua, người có tên người không tên, người đóng trước gỏ sau , người đóng sau gõ trước , chắc chắn sẽ gây thêm nhiều điều phiền muộn.
IV/ Đôi lời nói kết
Tôi nghĩ rằng, việc xây dựng Đình làng không phải cho riêng cá nhân nào, mà là của cả Làng Phương Diên, chúng ta đều có trách nhiệm và bổn phận. Những người ở xa như Mỹ, Canada, Úc, Sài Gòn…...không về được thì đóng góp bằng tịnh tài, còn những người ở tại quê hương, ngoài đóng góp tịnh tài ra, hoặc không có tịnh tài, Họ còn xuống gánh cát gánh đá quét dọn, lau chùi và hỗ trợ cho thợ xây bằng những công nhật ..v..v. Những hành động đó cao quý hơn nhiều và mình phải tôn trọng.
Đây là việc làng, việc nước, việc tập thể. Nên việc thiết kế, xây dựng, sửa chữa mà nhất là tiền bạc cần có sự thống nhất và minh bạch. Người ta thường nói, trăm người mười ý, nên những người khởi xướng, những vị trong ban tổ chức, họ cũng rất lo lắng trong việc xây dựng có sai số, cũng như cách điều hành, và nhất là làm sao được lòng của hết thảy bà con và mọi người. Đó là một việc rất khó, nên chúng ta cần phải tôn trọng, khuyến khích, cảm ơn, và có những lời nói động động viên tinh thần. Tránh đi càng nhiều càng tốt những điều ưu tư phiền muộn, trách móc lẫn nhau, tạo nên tiền đề không tốt, và thành quả cũng khó mà thành tựu. Chúng ta đừng vì một cái riêng, hay không đồng ý, chúng ta vô tình đi ngược lại sự mong mõi của bà con mình mà trong đó có Ông, Bà, Cha , Mẹ, Anh chị em chúng ta.
Hôm nay, tôi viết bài này, với mục đích mong cầu, toàn thể chúng ta hãy “ lắng nghe để hiểu, nhìn lại để thương ”. Tôi viết những điều này cũng là lời nói xuất phát trong tận đáy lòng của trái tim hướng về quê hương , mong quê hương được nhiều tốt đẹp. Tôi xin lỗi trước, có thể làm phật ý nhiều người, nhưng vì mong trên trang web chỉ có những điều tốt, đừng nặng lòng với nhau, để trang web Làng Phương Diên được đẹp trong lòng mọi người và thế hệ mai sau.
“ Cây cỏ dại , đan xen cây dại khác
Không hương thơm, chẳng lộc biếc cây cành
Nhưng cỏ dại, vẫn vươn mình đứng thẳng
Sống giữa đời, thanh khiết, một màu xanh ”
Chúc bà con Ôn Mệ, O Dì, Chú Bác, Anh Chị Em….cả làng, hãy cùng nhau hoan hỷ, vui khỏe, lạc quang, yêu đời, tràn đầy hạnh phúc.
Người con xa xứ - Nguyễn Văn Việt ( 02/07/2010).
